| Autor: Maciej Ziegler. Korekta: Dawid Mazurek. | |
| 21.03.2009. | |
| Zheng, X., You, H., Xu, X., & Dong, Z. (2009). An Early Cretaceous heterodontosaurid dinosaur with filamentous integumentary structures Nature, 458 (7236), 333-336 DOI: 10.1038/nature07856 Właśnie opisano nowy rodzaj heterodontozauryda z wczesnej kredy Chin (formacja ?Yixian*, grupa Jehol, prowincja Liaoning). Nazwano go Tianyulong confuciusi. Odkrycie to potwierdziło, że grupa ta dotrwała do wczesnej kredy i dodatkowo rozszerzyło zasięg geograficzny kladu Heterodontosauridae o Azję. Najciekawsze jest jednak to, czym pokryty był nowy dinozaur – z jego skóry wyrastały długie (do 6 cm), pojedyncze włókna o prostej budowie. Są one puste w środku i przypominają pierwsze stadium rozwoju piór, które niedawno wykryto u terizinozauroida Beipiaosaurus (o czym informowaliśmy tutaj). Autorzy pracy opublikowanej w czasopiśmie Nature doszli do wniosku, że ich podobieństwo jest wynikiem odziedziczenia tej cechy po wspólnym przodku. Oznacza to, że prawdopodobnie wszystkie dinozaury były pokryte prapiórami, jeszcze przed rozdzieleniem się na ptasiomiedniczne (Ornithischia, do których należał Tianyulong) i gadziomiedniczne (Saurischia, do których należą ptaki i inne upierzone teropody). Dotąd jedynym znanym przedstawicielem Ornithischia pokrytym podobnymi strukturami był bazalny ceratops – Psittacosaurus – i jak można było przypuszczać, pokrycie ciała Tianyulong najbardziej przypomina właśnie te znane u psittakozaura. O ile u ceratopsa twory te wyrastały jedynie z ogona, to u Tianyulong pokrywały znacznie większą powierzchnię ciała. Nie można jednak wykluczyć możliwości, że takie struktury pojawiły się niezależnie u ptasiomiednicznych, jak i gadziomiednicznych dinozaurów. Mimo że pewne analizy (w tym także ta przeprowadzona przy okazji opisu Tianyulong) wskazują, że Heterodontosauridae są najbardziej prymitywnymi wśród Ornithischia (poza Pisanosaurus), to jednak jedno z wcześniejszych badań wykazało, że Heterodontosauridae są bardzo blisko spokrewnione z Marginocephalia (do których należą ceratopsy i pachycefalozaury). Jeżeli prawdziwa byłaby ta druga możliwość, wtedy sceptycznie można by przyjąć, że wśród dinozaurów ptasiomiednicznych jedynie grupa tworzona przez marginocefale i heterodontozaurydy (nazwana Heterodontosauriformes) miała owe twory, a obecność podobnych struktur u teropodów jest czystym przypadkiem. Nie można jednak zapominać o tym, że (1) zachowanie się piór w zapisie kopalnym jest bardzo rzadkim przypadkiem – wiele okazów Archaeopteryx jest zupełnie pozbawionych odcisków piór, (2) celurozaur Juravenator, jak wskazuje jego pozycja systematyczna, powinien być pokryty prapiórami, a znaleziono łuski, (3) odnaleziono tylko jednego psittakozaura z zachowanymi dziwnymi strukturami, choć w Liaoning znaleziono setki osobników tego rodzaju, (4) wreszcie, wszystkie dinozaury, u których znaleziono odciski łusek były dużo większe niż największe znalezione opierzone dinozaury (zapewne tak jak słonie czy nosorożce, duże dinozaury nie miały już prapiór); jedynym wyjątkiem wydają się być odnalezione w Argentynie embriony zauropodów pokrytych łuskami – jednak niecała powierzchnia ciała jest odciśnięta, a pióropodobne twory często pokrywały jedynie część ciała odnalezionych dinozaurów. Jak na razie, wydaje się, że jedynie u zauropodów mogło dojść do wtórnej utraty prapiór, co jednak nie jest pewne, a uznawanie wielu przedstawicieli Dinosauria za zwierzęta pokryte łuskami jest zwyczajnie wynikiem nieodnalezienia odcisków skóry. U wczesnojurajskiego teropoda – prawdopodobnie Dilophosaurus lub jego bliskiego krewnego – odnaleziono odciski, które prawdopodobnie są śladami prapiór. Odkrycie tych struktur u tak prymitywnego i wczesnego teropoda uprawdopodabnia twierdzenie, że wszystkie dinozaury były pokryte taką szczeciną od początku swojej ewolucji. Jednak większość paleontologów nie zgadza się z taką interpretacją dziwnych pozostałości na śladzie wczesnego teropoda. Jako że przypominające futro twory znaleziono też u najbliższych krewnych dinozaurów – pterozaurów, istnieje jeszcze trzecia możliwość – mianowicie, że wszystkie zwierzęta z kladu Ornithodira (zawierająca dinozaury, pterozaury i przodków obu grup) były pokryte prapiórami, i to już zapewne już od środkowego triasu. Jest też możliwe, że twory, które pokrywają ciało nowoodkrytego heterodontozauryda, pojawiły się niezależnie także od szczeciny psittakozaura, w trakcie długiej historii tej znanej głównie z przełomu triasu i jury grupy małych dinozaurów. Nie sposób pominąć powiązania pokrycia ciała ze stałocieplnością – obecnie uważa się, że prócz funkcji komunikacyjnych, obronnych czy maskujących, głównym zadaniem tych struktur było izolowane ciała od warunków zewnętrznych. Aby wskazać najbardziej prawdopodobną hipotezę dotyczącą rozpowszechnienia włóknistych tworów wśród ornitodirów, należy dokładnie zbadać pokrycie ciała dinozaurów, pterozaurów oraz je porównać. W wyjaśnieniu tej kwestii na pewno pomogą także oczekujące być może na odkrycie kolejne pokryte nietypowymi strukturami zwierzęta. *Tak podaje Witmer w Nature, autorzy opisu nie piszą w jakiej formacji go znaleziono. Dowiedz się więcej o Tianyulong w opisie. 1. Abstrakt artykułu w „Nature” (j. angielski) |
Tianyulong confuciusi – czyżby wszystkie dinozaury były upierzone? Kolejny element dino-układanki
– Posted on 21 marca 2009
