Autor: Łukasz Czepiński, Adrian Tkocz, skrecu, Maciej Ziegler, Daniel Madzia, Dawid Mazurek.
Poniżej prezentujemy ciekawe artykuły paleontologiczne opublikowane w czerwcu 2009 w czasopismach naukowych popularnonaukowych, wybrane, streszczone i zrecenzowane przez redaktorów Dinozaury.com!
POLSKIE CZASOPISMA POPULARNONAUKOWE:
Świat Nauki 214 (6/2009)
1. „Wspomnienia roślinożernego lystrozaura. Rekwiem dla permskiej martwej strefy”. Dwustronicowy tekst Mirosława Rutkowskiego, poświęcony wymieraniu permskiemu oraz skąpym zapisie paleontologicznym tego zjawiska. Jednym z bardziej wartościowych profili z tego okresu znajduje się w basenie Karru w RPA [str. 8-9]. 2. „Wyskokowe loty. Skaczące jaszczury”. Krótki tekst Stuarta Foxa na temat teorii Michaela Habiba, który sugeruje, że pterozaury wybijały się do lotu, skacząc na czterech kończynach. Przemawiać za tym ma m.in. fakt, że przednie kończyny wytrzymują dużo większe naprężenia niż te, mogące występować podczas lotu. Teoria ta wyjaśniałaby występowanie dodatkowych wzmocnień na tych kończynach. Sceptycy (np. David Unwin) twierdzą, że minimalnej prędkości potrzebnej do startu (ok. 15 km/h) pterozaury nie mogły osiagać jedynie skokami. Mimo wszystko, teoria Habiba pozwala oderwać się od wizerunku pterozaurów startujących ze stromych wzgórz, co z kolei rozszerza zakres występowania dużych rodzajów tych gadów [str. 19].
Wiedza i Życie 6/2009
3. „Wakacje z amonitami”. Pierwszy z planowanych 4 artykułów opisujących ciekawe i warte odwiedzenia stanowiska paleontologiczne, jakie można znaleźć w Polsce, wraz z opisem często odkrywanych tam skamieniałości. W pierwszej części z serii, pracownicy Polskiego Instytutu Geologoicznego, pod przewodnictwem Moniki Krzeczyńskiej na czterech stronach opisują stanowiska w Kielnikach, Roztoczu, Nasiłowie i Sołtykowie [str. 60-63; dyskusja na Forum Dinozaury.com!].
CZASOPISMA NAUKOWE:
Journal of Vertebrate Paleontology 29 (2) [dyskusja na Forum Dinozaury.com! o całym numerze]
4. Dutchak, A. R. & Caldwell, M. W. 2009. „A Redescription of Aigialosaurus (= Opetiosaurus) Bucchichi (Kornhuber, 1901) (Squamata: Aigialosauridae) with Comments on Mosasauroid Systematics”. Kontrowersyjne wydaje się zsynonimizowanie rodzaju Opetiosaurus z Aigialosaurus; wg Daniela Madzi binomen O. bucchichi powinien być nadal używany, poniewaz pozycja filogenetyczna tego gatunku jest raczej niepewna (zob. np. Dutchak & Caldwell, 2006). Caldwell już wcześniej próbował zsynonimizować oba rodzaje (zob. Caldwell et al., 1995), ale nie zostało to zaakceptowane [artykuł Daniela Madzi na WildPrehistory.org, w którym poruszona zostaje kwestia Aigialosauridae – punkt 4.1; str. 437-452].5. Nesbitt, S. J., Irmis, R. B., Parker, W. G., Smith, N. D., Turner, A. H. & Rowe, T. 2009. „Hindlimb Osteology and Distribution of Basal Dinosauromorphs from the Late Triassic of North America”. Oprócz nowego dinozauromorfa (Dromomeron gregorii sp. nov.) i sporej ilości interesujących informacji odnośnie osteologii dinozauromorfów, autorzy też zdefiniowali nazwę Lagerpetidae (branch-based definicja: „wszystko bliżej spokrewnione z gatunkiem Lagerpeton chanarensis niż z gatunkiem Alligator mississippiensis, Eudimorphodon ranzii, Marasuchus lilloensis, Silesaurus opolensis, Triceratops horridus, Saltasaurus loricatus lub Passer domesticus”; na podstawie przeprowadzonej analizy filogenetycznej klad Lagerpetidae obejmuje trzy gatunki: Lagerpeton chanarensis, Dromomeron romeri i Dromomeron gregorii) [str. 498-516].
6. Morschhauser, E.M., Varricchio, D.J., Chunling, G., Jinyuan, L., Xuri, W., Xiadong, Ch., Qingjin, M. 2009. „Anatomy of the Early Cretaceous Bird Rapaxavis Pani, A New Species From Liaoning Province, China”. Rapaxavis pani (gen. et sp. nov) to nowy ptak (Euenantiornithes: Longiptyerygidae) z aptu-albu (ok. 120-110 Ma) Chin (Liaoning, formacja Jiufotang). Jego małe zęby były skupione z przodu długich szczęk. Nie posiadał już pazurów na skrzydłach. Budowa stóp przystosowanych do nadrzewnego trybu życia występująca razem z dziobem przystosowanym do zagłębiania się podczas żerowania (np. w piasek i wyciągania drobnych bezkręgowców) jest niezwykłym połączeniem – współczesne ptaki odżywiające się w ten sposób mają stopy przystosowane do chodzenia po lądzie [str. 545-554].
7. Wagner, J.R., Lehman, T.M. 2009. „An Enigmatic New Lambeosaurine Hadrosaur (Reptilia: Dinosauria) from the Upper Shale Member of the Campanian Aguja Formation of Trans-Pecos Texas”. Nowy lambeozauryn – Angulomastacator daviesi [opisywany w osobnym newsie; str. 605-611].
8. Benson, R.B.J., Brusatte, S.L., Hutt, S., Naish, D. 2009. „A New Large Basal Tetanuran (Dinosauria: Theropoda) from the Wessex Formation (Barremian) of the Isle of Wight, England”. Opisano szczątki nienazwanego niecelurozaurowego tetanura z baremu (130-125 Ma) Anglii (Wight, formacja Wessex). Teropod mierzył ponad 5 m długości i jest kolejnym sporym mięsożernym dinozaurem z Wessex – obok Neovenator, Eotyrannus, spinozauryda (Baryonyx?) i mniejszych celurozaurów. Znalezione szczątki to niekompletne kości – łonowa i udowa. Prawdopodobnie to nowy gatunek, jednak zdaniem autorów pracy materiał nie ma cech pozwalających na zdiagnozowanie. Według Cau (online) dało by się zdefiniować takson na podstawie kombinacji cech [str. 612-615].
Acta Geologica Polonica 59 (2) 2009
9. Gierliński, G.D., Niedźwiedzki, G., Nowacki, P. 2009. „Small theropod and ornithopod footprints in the LateJurassic of Poland”. Praca opisuje nowe znaleziska tropów dinozaurów w Górach Świętokrzyskich. Niewielkie tropy teropodów – Wildeichnus isp. i Jialingpus isp. pochodzą z Bałtowa i Wierzbicy, cztery okazy małych odcisków stóp ornitopodów, należące do Dinehichnus isp. zostały odkryte w Błazinach i Wierzbicy, zaś średniej wielkości tropy ornitopodów zidentyfikowanych jako cf. Dinehichnus isp. pochodzą z Ożarowa [str. 221-234]. |
