Autorzy: Łukasz Czepiński, Daniel Madzia, Dawid Mika, Maciej Ziegler, Dawid Mazurek, Tomasz Skawiński, Adrian Tkocz, skrecu.
Zamieszczamy kolejne streszczenia i/lub komentarze (autorstwa redaktorów Dinozaury.com!) artykułów i prac naukowych (a także dwóch książek) związanych z paleontologią (głównie paleontologią kręgowców), publikowanych od sierpnia do października bieżącego roku. Zapraszamy do czytania!
Polskie czasopisma naukowe
Acta Palaeontologica Polonica 54 (3)
1. Lubbe, T., Richter, U., and Knötschke, N. 2009. „Velociraptorine dromaeosaurid teeth from the Kimmeridgian (Late Jurassic) of Germany”. Welociraptorynowe zęby dromeozauryda z kimerydu (późna jura) Niemiec [p 401-408].
2. Santos, V.F., Moratalla, J.J. and Royo-Torres, R. 2009. „New sauropod trackways from the Middle Jurassic of Portugal”. Nowe ślady zauropodów z środkowej jury Portugalii [p 409-422].
3. Averianov, A. and Sues, H-D. 2009. „First record of a basal neoceratopsian dinosaur from the Late Cretaceous of Kazakhstan”. Pierwszy zapis bazalnego neoceratopsiadna z późnej kredy Kazachstanu [p 553-556].
Przegląd Geologiczny 57 (8)
4. Sulej, T. 2009. „Modyfikacja rekonstrukcji czaszki triasowego płaza Tatrasuchus z Tatr na podstawie interpretacji jego pokrewieństw”. Morfologia czaszek płazów z rodzajów Kupferzellia i Wellesaurus umożliwia modyfikację rekonstrukcji pokrewnego im temnospondyla Tatrasuchus kulczyckii z środkowej jury Tatr [p 719-722 ].
Zagraniczne czasopisma naukowe
Proceedings of the Royal Society B
5. Kellner, A. W. A., Wang, X., Tischlinger, H., Campos, D.A., one, D. W. E., and Meng, X. 2009. „The soft tissue of Jeholopterus (Pterosauria, Anurognathidae, Batrachognathinae) and the structure of the pterosaur wing membrane”. Tkanki miękkie Jeholopterus (pterozaura, przedstawiciela batrachognatynów) i strukturabłony skórnej pterozaurów. [doi: 10.1098/rspb.2009.0846; dyskusja na Forum Dinozaury.com!; wpis Dave Hone’a na blogu „Dave Hone’s Archosaur Musings”; artykuł na „Discovery News” i w „National Geographic”]. 6. Junchang Lü, David M. Unwin, Xingsheng Jin, Yongqing Liu and Qiang Ji 2009. „Evidence for modular evolution in a long-tailed pterosaur with a pterodactyloid skull”. Opisano nowego pterozaura z środkowej bądź późnej jury Chin, Darwinopterus modularis gen. et sp. nov., który wypełnia morfologiczną lukę pomiędzy bazalnymi, w większości długoogonowymi pterozaurami, a zaawansowanymi, wyłącznie krótkoogonowymi pterodaktylami. Nowy rodzaj wykazuje się niezwykłą kombinacją cech: czaszka i szyja są typowe dla pterodaktyli, posiadają liczne zaawansowane cechy, podczas gdy reszta szkieletu jest niemal kompletnie plezjomorficzna i identyczna z tą u bazalnych pterozaurów. Nowo opisany takson pokazuje, że u pterozaurów wyjściowych dla pterodaktyli nastąpiła najpierw modyfikacja czaszki, a dopiero później kluczowe zmiany w aparacie lotnym. Darwinopterus jest taksonem siostrzanym do pterodaktyli, tworząc z nimi klad Monofenestrata [doi:10.1098/rspb.2009.1603; dyskusja na Forum Dinozaury.com!].
7. Daniela Schwarz-Wings, Christian A. Meyer, Eberhard Frey, Hans-Rudolf Manz-Steiner, and Ralf Schumacher 2009. „Mechanical implications of pneumatic neck vertebrae in sauropod dinosaurs”. Mechaniczne implikacje pneumatyzacji kręgów szyjnych u zauropodów [doi:10.1098/rspb.2009.1275].
Naturwissenschaften
8. Benson, R.B.J., M.T. Carrano & S.L. Brusatte. 2009. „A new clade of archaic large-bodied predatory dinosaurs (Theropoda: Allosauroidea) that survived to the latest Mesozoic”. Nowa filogeneza bazalnych Tetanurae [doi:10.1007/s00114-009-0614-x].
| „ Wiedziałem o tym juz wcześniej, bo rozmawiałem na ten temat ze Stevem, ale i tak… wow! (…) Jestem szczęśliwy, że są ludzie, którzy nie robią ciągle tego błędu, że tylko wrzucają nowy takson do starej analizy… Super… Naprawdę; w ogóle się nie dziwie, że wynik tak się różni od poprzednich analiz! Daniel Madzia „ Świetnie, że już jest. Jakiś czas temu zobaczyłem tą prackę na stronie Stephena Brusatte. Nie myślałem, że chodzi aż o tyle problematycznych taksonów. Obstawiałem aeosteona i orkoraptora – a tu taka niespodzianka, a co do megaraptora i chilantaizaura – obstawiałem, ze to jednak spinozauroidy. Tak czy inaczej – fajnie! Czas poprawić kilka artykułów i opisów |
The Anatomy Record: Advances in Integrative Anatomy and Evolutionary Biology 292 (9)
Cały numer (286 stron) poświęcony anatomii i paleobiologii dinozaurów. Prace pogrupowane zostały wg trzech kategorii. Wszystkie artykuły są dostępne za darmo.
Anatomia czaszki:
9. Nowe spojrzenie na anatomię mięśni szczęk dinozaurów (p 1246-1265). 10. Nowe spojrzenie na mózg, puszkę mózgową i okolice ucha tyranozaurów (p 1266-1296).
11. Funkcjonalne wyjaśnienie ząbkowania zębów u teropodów (p 1297-1314).
12. Wewnętrznoczaszkowa anatomia lambeozaurynów (p 1315-1337).
13. Porównanie mechaniki szczęk hadrozaurydów i ceratopsydów przy użyciu metody elementów skończonych (FEM) (p 1338-1351).
14. Mechanizm szczęk u bazalnych Ceratopsia (p 1352-1369).
15. Pokrycie pysków centrozaurynów: morfologiczne i histologiczne korelacje nowych struktur czaszkowych (p 1370-1396).
Anatomia szkieletu pozaczaszkowego:
16. Biomechanika szponów dromeozaurydów: zastosowanie mikrotomografii rentgenowskiej, nanoindentacji i metody elementów skończonych (p 1397-1405).
17. Siła i położenie kości udowej u ptaków lądowych i nieptasich teropodów (p 1406-1411).
18. Metoda elementów skończonych uderzeń maczugi ogonowej ankylozaurydów (p 1412-1426).
19. Wpływ sekwencji heterochronii na rozwój szkieletu pozaczaszkowego hadrozaurydów (p 1427-1441).
Paleobiologia:20. Paleobiologiczne znaczenie histologii kości Pterodaustro guinazui (p 1462-1477).
21. Ewolucja układu oddechowego u nieptasich teropodów: na podstawie morfologii żeber i kręgów (p 1501-1513).
[cały numer; dyskusja na Forum Dinozaury.com!]
Journal of Vertebrate Paleontology 29 (3)
22. Horner, J.R., De ricqlès, A., Padian, K. and Scheetz, R.D. 2009. „Comparative Long Bone Histology and Growth of the “Hypsilophodontid” Dinosaurs Orodromeus makelai, Dryosaurus altus, and Tenontosaurus tillettii (Ornithischia: Euornithopoda)”. Porównanie histologii i rozwoju kości długich „hypsilolofodontydów”: Orodromeus makelai, Dryosaurus altus i Tenontosaurus tillettii [doi:10.1671/039.029.0312, p 734-747].
23. Clint A. Boyd, C.A., Caleb Marshall Brown, Rodney D. Scheetz, and Julia A. Clarke 2009. „Taxonomic Revison of the Basal Neornithischian Taxa Thescelosaurus and Bugenasaura„. Taksonomiczna rewizja taksonów bazalnych Neornithischia: Thescelosaurus i Bugenasaura [doi:10.1671/039.029.0328, p 758-770].
24. Ryan K. Schott, David C. Evans, Thomas E. Williamson, Thomas D. Carr, and Mark B. Goodwin 2009. „The Anatomy and Systematics of Colepiocephale lambei (Dinosauria: Pachycephalosauridae)”. Anatomia i systematyka pachycefaloauryda Colepiocephale lambei [doi:10.1671/039.029.0329, p 771-786].
25. Michael P. Taylor 2009. „A Re-Evaluation of Brachiosaurus altithorax Riggs 1903 (Dinosauria, Sauropoda) and Its Generic Separation from Giraffatitan brancai (Janensch 1914)”. Ponowne oszacowanie Brachiosaurus altithorax Riggs 1902 i jego rodzajowa odrębność od Giraffatitan brancai (Janensch 1914) [doi:10.1671/039.029.0309, p 787-806 ; dyskusja na Forum Dinozaury.com! w opisie Giraffatitan oraz Brachiosaurus].
26. Holly N. Woodward and Thomas M. Lehman 2009. „Bone Histology and Microanatomy of Alamosaurus sanjuanensis (Sauropoda: Titanosauria) from the Maastrichtian of Big Bend National Park, Texas”. Histologia kości i mikroanatomia Alamosaurus sanjuanensis z mastrychtu Big Bend National Park w Teksasie [doi:10.1671/039.029.0310, p 807-821]. 27. Gerardo V. Mazzetta, Adrián P. Cisilino, R. Ernesto Blanco, and Néstor Calvo 2009. „Cranial Mechanics and Functional Interpretation of the Horned Carnivorous Dinosaur Carnotaurus sastrei„. Mechanika i interpretacja funkcjonalna czaszki rogatego mięsożernego dinozaura Carnotaurus sastrei [doi:10.1671/039.029.0313, p 822-830].
PLoS ONE
28. Ewan D. S. Wolff, Steven W. Salisbury, John R. Horner, David J. Varricchio 2009. „Common Avian Infection Plagued the Tyrant Dinosaurs”. Powszechna ptasia infekcja zarażała tyranozaury [darmowa praca w PLoS ONE; dyskusja na Forum Dinozaury.com!].
29. Jeffrey A. Wilson, Claudia A. Marsicano, Roger M. H. Smith 2009. „Dynamic Locomotor Capabilities Revealed by Early Dinosaur Trackmakers from Southern Africa”. Zdolności lokomotoryczne dinozaurów na podstawie badań wczesnojurajskich tropów z Moyeni w RPA [darmowa prac w PLoS ONE; dyskusja na Forum Dinozaury.com!].
30. Gregory M. Erickson, Oliver W. M. Rauhut, Zhonghe Zhou, Alan H. Turner, Brian D. Inouye, Dongyu Hu, Mark A. Norell 2009. „Was Dinosaurian Physiology Inherited by Birds? Reconciling Slow Growth in Archaeopteryx”. Czy fizjologia dinozaurów została odziedziczona przez ptaki? [darmowa praca w PLoS ONE; dyskusja na Forum Dinozaury.com!].
Palaeontology 52 (5)31. Royo-Torres, R., Cobos, A., Luque, L., Aberasturi, A., Espílez, E., Fierro, I., González, A., Mampel, L. nd Alcalá, L. 2009. „High European sauropod dinosaur diversity during Jurassic–Cretaceous transition in Riodeva (Teruel, Spain)”. Różnorodność europejskich zauropodów na przełomie jury-kredy w Riodeva w Hiszpanii.
Palaeontology 52 (4)
32. Barrett, P. M. 2009. „The affinities of the enigmatic dinosaur Eshanosaurus deguchiianus from the Early Jurassic of Yunnan Province, People’s Republick of China”. Pokrewieństwa enigmatycznego dinozaura Eshanosaurus deguchiianus z wczesnej jury prowincji Yunnan w Chińskiej Republice Ludowej. [p 681-688, doi: 10.1111/j.1475-4983.2009.00887.x].
33. Benson, R. B. J. 2009. „An assessment of variability in theropod dinosaur remains from the Bathonian (Middle Jurassic) of Stonesfield and New Park Quarry, UK and taxonomic implications for Megalosaurus bucklandii and Iliosuchus incognitus„. Ocena różnorodności wśród teropodów z batonu (środkowa jura) Stonesfield i New Park Quarry w Wielkiej Brytanii, oraz taksonomiczne implikacje dla Megalosaurus bucklandii i Iliosuchus incognitus. [p 857-877, doi: 10.1111/j.1475-4983.2009.00884.x].
| „Lubię czytać Bensona, bo wydaje mi się, że bardzo fajnie pisze, ale tym razem nie do końca przekonał mnie o tym, że wszystkie skamieniałości teropodów z Stonesfield i New Park Quarry rzeczywiście można uznać za gatunek M. bucklandii. Po pierwsze wydaje mi się, że stratygrafia nie jest zdaniem Bensona tak ważna, jak moim zdaniem. Skamieniałości, które Benson opracowywał były odnalezione przed ponad stuleciem. Nie wiadomo z których poziomów skamieniałości pochodzą i ilu osobników zawierają. Sporo skamieniałości jest widocznie teropodowych, ale różnorodność zębów wskazuje na to, że taksony są prawdopodobnie aż trzy! Benson przekonał mnie o tym, że szczękę OUMNH J.13506 wypada uznać za M. bucklandii (szczególnie na podstawie zębów, które są praktycznie identyczne pod względem serracji). U szczeki górnej (OUMNH J.13506), jak zarówno lektotypowej żuchwy (OUMNH J.13505), ilość ząbków na mezjalnej („przedniej”) i dystalnej („tylnej”) karinie znajduje się w przedziale 18–20 ząbków/cm (z wyjątkiem 24 ząbków u dziewiątego zęba szczeki górnej). I ponieważ oba okazy pochodzą z Stonesfieldu (choć poziom stratygraficzny jest nieznany), chodzi prawdopodobnie o ten sam takson. Inne teropodowe ząbki prawdopodobnie należą do innych teropodów, ponieważ u OUMNH J.29776 występuje aż 36 ząbków/cm, a u OUMNH J.29778 – 29 ząbków/cm. Jeśli chodzi o szkielet pozaczaszkowy, to w jego wypadku jestem raczej sceptyczny. Nie ma żadnego „połączenia” miedzy szczeka górną i żuchwą z resztą ciała (nie są znane żadne kręgi szyjne; a choćby były, ciągle byłby problem). Materiał oczywiście może należeć do M. buckladii, ale obecność innego dużego teropoda jest jak najbardziej prawdopodobna. Benson np. w ogóle nie porównał materiału ze skamieniałościami metriakantozaura (M. parkeri), który żył niedaleko i mniej więcej w tym samym czasie. Są też skamieniałości, które Welles i in. (vide Pickering, 1995) opisali jako Metriacanthosaurus reynoldsi (dzisiaj nomen nudum, bo nie spełnia wymagań nomenklatorycznych ICZN). W jego wypadku chodzi o bardzo niepewny materiał, który wymaga rewizji, ale gdyby Benson porównał ten materiał z skamieniałościami z Stonesfieldu i New Park Quarry, mogłoby się okazać, że chodzi o podobne teropody (choć oczywiście trudno byłoby je uznać za metriakantozaura). Daniel Madzia |
Książki paleontologiczne
„New Perspectives on Horned Dinosaurs”
Tytuł: „New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium (Life of the Past)”Autorzy: Michael Ryan, Brenda Chinnery-Allgeier, David A. Eberth
Wydawnictwo: Indiana University Press
Premiera: 25 styczeń 2010
Liczba stron: 608
Oprawa: Twarda
Język: Angielski
Książka poświęcona najnowszym badanom nad ceratopsami. Znajdować się w niej będzie mnóstwo prac, w tym opisy co najmniej 7 nowych taksonów, prace o całkowicie zachowanym szkielecie pozaczaszkowym chasmozauryna, ewolucyjnych interakcje pomiędzy morfologią rogów i kryz u chasmozaurynów i wiele innych. Do książki ma zostać dołączona płyta CD z dodatkami.
[dyskusja na Forum Dinozaury.com!; książka na Amazon.com; spis treści].
„Atlas dinozaurów”
Tytuł: „Atlas dinozaurów”Autorzy: Dawid Mazurek, Justyna Słowiak (rysunki)
Wydawnictwo: Pascal
Premiera: wrzesień 2009
Liczba stron: 96
Oprawa: Twarda
Język: Polski
Książka przeznaczona dla młodszych pasjonatów paleontologii, opisuje 60 najciekawszych rodzajów dinozaurów, oraz przedstawia informacje o polskich odkryciach a także o dinoparkach i muzeach na terenie naszego kraju. [dyskusja na Forum Dinozaury.com!; książka na Pascal.pl].
„ Gratuluję! Nareszcie powstała pozycja, która uzupełni i poprawi wiedzę dinofanów, którzy nie są w stanie korzystać jeszcze z internetu, ale zbierają wszelkie informacje na temat dinków (mowa o takich 5-6 latkach). Obejrzałem „próbkę” i moje wrażenia są jak najbardziej pozytywne – świetna oprawa graficzna, przepiękne rekonstrukcje i proste, zrozumiałe dla najmłodszych dinofanów (bo chyba do takich jest adresowana?) słownictwo.
Dawid Mika
