Autor: Maciej Ziegler
22 XI 2012
Kończyny przednie z długimi piórami znane są wśród najbardziej ptasich z dinozaurów – kladu, do którego należą Oviraptorosauria i Paraves (tj. ptaki i ich najbliżsi krewni, jak Troodontidae czy Dromaeosauridae). Ostatnio donosiliśmy o odkryciu tajemniczych struktur, które są prawdopodobnie miejscami przyczepu długich piór u ornitomimozaura, jednak pióra nie tworzyły u niego jednej powierzchni, jak u tych bardziej zaawansowanych dinozaurów. „Skrzydła” ornitomimozaurów nie służyły jeszcze do lotu – o taką funkcję podejrzewać należy raczej tylko przedstawicieli Paraves.
Współczesne ptaki mają warstwę długich lotek (głównych piór nośnych), które przykryte są krótkimi piórami pokrywowymi. Dotąd sądzono, że takie same ułożenie piór na skrzydłach cechowało już wczesne Paraves. Nicholas Longrich i współpracownicy przyjrzeli się dokładniej dwóm bardzo prymitywnym i wczesnym przedstawicielom Paraves – anchiornisowi i archeopteryksowi. Okazało się, że ich skrzydła były zbudowane inaczej – nie było wyraźnego podziału na lotki i pokrywy. Kolejne warstwy piór zachodziły na siebie w krótkich, równomiernych odstępach. Zdaniem autorów jest to prawdopodobnie pierwotna morfologia skrzydeł, lecz zaznaczają też, że filogeneza tych form jest niepewna i ułożenie piór mogło się pojawić tylko u deinonychozaurów, do których oba badanie dinozaury mogą należeć. Dodatkowo, inny deinonychozaur – Microraptor miał długie lotki a struktura pokryw pozostaje niepewna. W każdym razie, bliskie współczesnemu modelowi ułożenia piór są już skrzydła prymitywnego ptaka Confuciusornis, u którego widać już wyraźnie długie lotki.
Autorzy uważają, że prymitywna budowa anchiornisa i archeopteryksa dawała wystarczającą siłę skrzydłom, by swobodnie opadać, ale możliwości lotu były prawdopodobnie znacznie ograniczone.
Hipotetyczna ewolucja ptasich skrzydeł. A. Anchiornis; B. Archaeopteryx; C. Confuciusornis
Źródło: Longrich et al. 2012.
