Autor: Tomasz Skawiński
6 IV 2012
Dolnokredowe osady znajdujące się w Chinach są niezwykle bogatym źródłem skamieniałości kręgowców. W przeciągu zaledwie ostatnich trzech lat samych tyranozauroidów opisano stamtąd cztery nowe dla nauki gatunki. Teraz światło dzienne ujrzał opis piątego gatunku – Yutyrannus huali.
Było to duże zwierzę, mogące dorastać do 9 metrów długości i ważyć blisko 1,5 tony. Ponadto miało pióra. I jedna i druga cecha były już wcześniej znane u bazalnych tyranozauroidów – większe od Yutyrannus rozmiary, oprócz słynnych późnokredowych tyranozaurydów, osiągał też bazalny Sinotyrannus, a protopióra są znane u Dilong. Połączenie tych dwóch cech czyni jednak z Yutyrannus największego znanego teropoda, co do którego posiadamy bezpośrednie dowody występowania upierzenia, i daje nowe informacje dotyczące ewolucji pióra.
Odkryto skamieniałości trzech osobników Yutyrannus – każdy z nich miał zachowane pióra. Szczątki te dowodzą, że pióra pokrywały większość ciała teropoda, choć u każdego z okazów zachowały się w innej części ciała. Prawdopodobnie najdłuższe z nich znajdowały się na szyi zwierzęcia. Pióra pokrywające końcową część ogona były zbyt gęsto położone, by ustalić, czy to wydłużone szerokie pióra nitkowate (EBFF’s – elongated broad filamentous feathers), jak te, które odnaleziono u Beipiaosaurus (zob. news ze stycznia 2009), smukłe monofilamenty (nierozgałęzione), czy struktury bardziej złożone. Funkcja protopiór Yutyrannusnie jest jasna – mogły one pełnić funkcję pokazową, przydatną w czasie godów, jak u wielu innych wczesnych pierzastych teropodów, jednak niewykluczone, że służyły one głównie do utrzymywania ciepłoty ciała, zwłaszcza że Yutyrannus żył w czasach znacznie chłodniejszych od reszty okresu kredowego – średnia roczna temperatura na terenach dzisiejszej prowincji Liaoning wynosiła przypuszczalnie około 10 °C, podczas gdy kilkadziesiąt milionów lat później, pod koniec kredy – około 18 °C.
Pod pewnymi względami Yutyrannus przypominał swoich późniejszych krewnych – miał np. podobnie długą i głęboką czaszkę. Inne cechy upodabniają go jednak do bazalnych tyranozauroidów, co ma przełożenie na wynik analizy kladystycznej, według której Yutyrannus zajmuje pozycję bardziej bazalną nie tylko od Tyrannosauridae, ale też Xiongguanlong czy Eotyrannus.
Odkrycie trzech osobników w różnym wieku pozwala też ocenić, w jaki sposób rósł Yutyrannus. Prawdopodobnie schemat wzrostu był odmienny niż u dobrze poznanych pod tym względem tyranozaurydów – np. łopatka i kość biodrowa Yutyrannus wykazują negatywną allometrię w trakcie wzrostu, podczas gdy u tyranozaurydów, odpowiednio, pozytywną allometrię i niemal izometrię.
Rekonstrukcja przyżyciowa Yutyrannus, w trakcie ataku na parę Beipiaosaurus. Autor: Brian Choo.
Xu X, Wang K, Zhang K, Ma Q, Xing L, Sullivan C, Hu D, Cheng S, Wang S. 2012. A gigantic feathered dinosaur from the Lower Cretaceous of China. Nature 484: 92-95.http://dx.doi.org/10.1038/nature10906.
Zobacz też:
- Dyskusja na Forum Dinozaury.com!
- Streszczenie w Nature [ang.]
- Darren Naish na blogu Tetrapod Zoology [ang.]
- Dave Hone na blogu Archosaur Musings [ang.]
- Andrea Cau na blogu Theropoda [wł.]
- Ed Yong na blogu Not Exactly Rocket Science [ang.]
- News w Discovery News [ang.]
- News w National Geographic [ang.]
