Ozimek volans – najstarszy latający gad z Polski

Z bogatego w późnotriasowe skamieniałości stanowiska w Krasiejowie (skąd pochodzi m.in. bliski krewny dinozaurów, Silesaurus opolensis) opisano nowego archozauromorfa. Nazwany Ozimek volans jest największym na świecie znanym gadem latającym z triasu. Początkowo jego fragmentaryczne szczątki były uznawane za należące do innych zwierząt (np. wydłużone kręgi przypisywano długoszyjemu tanystrofowi, a puste w środku kości długie – pterozaurom), dopiero w ciągu ostatnich pięciu lat udało się odnaleźć bardziej kompletne okazy, a w końcu i czaszkę tego zwierzęcia. Był doprawdy niezwykły – długie kręgi tworzyły wydłużoną szyję, patykowate kończyny miały niezwykłe proporcje, a między tylnymi najpewniej rozpostarta była skórna błona lotna (w przeciwieństwie do późniejszych pterozaurów, gdzie główną powierzchnię nośną stanowi błona miedzy wydłużonymi kończynami przednimi), podobnie jak u nieco wcześniejszego SharovipteryxNajpewniej Ozimek był blisko spokrewniony z tą formą jak i grupą protorozaurów. Zapewne ozimek nie był zdolny do aktywnego lotu, a jedynie do szybowania np. z drzewa na drzewo.

Rekonstrukcja szkieletu Ozimek volans. Źródło: Dzik & Sulej, 2016

Rekonstrukcja szkieletu Ozimek volans.
Źródło: Dzik & Sulej, 2016

Nazwa Ozimek pochodzi od gminy Ozimek, w której znajduje się stanowisko w Krasiejowie. W poniedziałek, 28. listopada 2016 roku ukazała się publikacja dotycząca tego zwierzęcia, a także odbyła się konferencja prasowa w Muzeum Ewolucji Instytutu Paleobiologii PAN w Warszawie.

Publikacja naukowa w j. angielskim dostępna jest za darmo na stronach Acta Palaeontologica Polonica

Artykuł w National Geographic (j. polski)

Dyskusja na Forum Dinozaury.com

ozimek2016b

Model ozimka wykonany przez Martę Szubert w rękach autorów opisu zwierzęcia (prof. dr hab. Jerzy Dzik i dr hab. Tomasz Sulej – odpowiednio w środku i po prawej) oraz Martyny Wojciechowskiej, redaktorki naczelnej National Geographic Polska, wspierającego odkrycia polskich paleontologów.