Autor: Tomasz Singer, Łukasz Czepiński, Maciej Ziegler
Od czasu odkrycia w 1965 roku, w trakcie Polsko-Mongolskich Wypraw Paleontologicznych, Deinocheirus mirificus stał się jednym z najciekawszych, ale też najbardziej tajemniczych teropodów. Znaleziono wówczas głównie kości przednich kończyn i obręczy barkowej, które świadczyły o jego ogromnych rozmiarach. Odlewy oryginalnych kości, które po opisaniu wróciły do Mongolii, można zobaczyć na wystawie Muzeum Ewolucji w Warszawie. Na odkrycie następnych skamieniałości tego dinozaura trzeba było czekać niemal 50 lat.
Odlew kości rąk deinocheira w Muzeum Ewolucji PAN w Warszawie.
Fot. Mateusz Tałanda
Dopiero w 2006 roku i później, w roku 2009, członkowie Międzynarodowej Koreańsko-Mongolskiej Ekspedycji Dinozaurowej (KID; Korea-Mongolia International Dinosaur Expedition) odnaleźli skamieniałości dwóch następnych osobników deinocheira. Wyniki tego odkrycia zostały ogłoszone 1. listopada zeszłego roku, podczas 73-ej konferencji Towarzystwa Paleontologii Kręgowców (SVP; Society of Vertebrate Paleontology). Udało się również namierzyć czaszkę pochodzącą z jednego z okazów, w prywatnej kolekcji w Europie. Znaleziska niszczone przez kłusowników to przykry element krajobrazu Pustyni Gobi.
Analiza porównawcza wykazała, że był przedstawicielem ornitomimozaurów, należącym do kladu Deinocheiridae, blisko spokrewnionym z takimi azjatyckimi formami jak Beishanlong i Garudimimus. Deinocheiridy miałyby być siostrzane do późnokredowych, zaawansowanych ornitomimozaurów, takich jak Orntihomimus czy Gallimimus. Wyróżniało go jednak kilka cech, czyniąc go jednym z najdziwniejszych teropodów. Przede wszystkim, na grzbiecie, tuż przed miednicą miał „żagiel”, oparty na wyrostkach ościstych kręgów, które były ok. 8,5 razy wyższe od ich podstaw, pomimo długich żeber cały zwierz miał wąskie ciało, zaś przód jego pyska przypominał „kaczy dziób” hadrozaurów. Czaszka była niska, z wydłużoną przedoczodołową częścią, wysoką żuchwą. Poza tym miał pygostyl i tępe pazury kończyn tylnych. Jak określił to jeden z amerykańskich paleontologów, Thomas Holtz, deinocheir wygląda jak „owoc romansu hadrozaura z gallimimem”.
Deinocheirus mirificus
Autor ilustracji: Michael B. H.
Artykuł w Nature:
Yuong-Nam Lee, Rinchen Barsbold, Philip J. Currie, Yoshitsugu Kobayashi, Hang-Jae Lee, Pascal Godefroit, François Escuillié & Tsogtbaatar Chinzorig (2014)
Resolving the long-standing enigmas of a giant ornithomimosaur Deinocheirus mirificus.
Nature (advance online publication)
doi:10.1038/nature13874
http://www.nature.com/nature/journal/vaop/ncurrent/full/nature13874.html
Opis deinocheira w Encyklopedii Dinozaury.com (jeszcze bez uwzględnienia najnowszego artykułu)
http://www.encyklopedia.dinozaury.com/index.php/Deinocheirus
Wcześniejszy tekst na łamach Dinozaury.com
http://www.dinozaury.com/2013/11/12/rozwiazanie-zagadki-deinocheira/
