Ząb Obamy i wymieranie gadów łuskonośnych na granicy kredy i paleogenu

Autor: Mateusz Tałanda, Łukasz Czepiński
13 XII 2012


Do tej pory uważano, że wielkie wymieranie pod koniec kredy nie miało wpływu na małe zwierzęta takie jak jaszczurki i węże. Paleontolodzy Nicholas Longrich, Bhart-Anjan Bhullar i Jacques Gauthier na łamach czasopisma naukowego PNAS starają się zaprzeczyć tej hipotezie. Przeanalizowali oni jaszczurki znane z mastrychtu i z początku paleocenu w Ameryce Północnej. Spośród 30 rodzajów gadów z tej grupy, koniec kredy przeżyły tylko 4 rodzaje jaszczurek i 1 rodzaj węża – w dodatku były to z reguły mniejsze gatunki. To badanie pokazuje, że choć same gady łuskonośne, jako grupa, przeżyły, to jednak jej przedstawiciele ulegli w większości zagładzie, podzielając los dinozaurów i pterozaurów. Dopiero 10 milionów lat później jaszczurki i węże odzyskały swoją różnorodność sprzed wymierania. Jak się okazuje skutki katastrofy z końca kredy mogą być o wiele większe niż dotychczas sądzono.

Przy okazji naukowcy wyróżnili nowe nazwy rodzajowe dla gadów z mastrychtu – jaszczurek: Obamadon gracilis, nazwany na cześć prezydenta USA – Barracka Obamy (wbrew temu, co można było przeczytać w polskich mediach – obamadont nie jest oczywiście dinozaurem, a przedstawicielem Squamata – gadów łuskonośnych; nie można również powiedzieć, że honoruje zęby amerykańskiego polityka, a bardziej samą jego osobę), Socognathus brachyodonCemeterius monstrosusPariguana lancensisLamiasaurus feroxLonchisaurus trichurus i węża – Cerberophis robustus.

Artystyczna wizja środowiska północnoamerykańskich gadów z mastrychtu. Drapieżny jaszczur Palaeosaniwa śledzi parę piskląt dinozaurów z rodzaju Edmontosaurus. Scena jest obserwowana przez węża Cerberophis siedzącego na drzewie, oraz jaszczurkę Obamadon stojącą u pnia drzewa. W tle Tyrannosaurus spotyka się z grupką Triceratops, podczas gdy asteroida upada na Ziemię. © Carl Buell


Okaz holotypowy Obamadon gracilis, n. gen et sp., UCMP 128873 z formacji Hell Creek, Montana.  © Longrich et al., 2012


Zobacz również:
Dyskusja na Forum Dinozaury.com [j. polski]
Streszczenie artykułu naukowego w PNAS [j. angielski]
Informacja o odkryciu w Cosmic Lab na NBC News.com [j. angielski]